समाचार

राइट सेन्टर निवासी चिकित्सक युक्रेनी शरणार्थीहरूलाई सहयोग गर्न विदेशमा यात्रा गर्छन्

वैशाख २६, २०७२

द राइट सेन्टर फर ग्र्याजुएट मेडिकल एजुकेसनमा आवद्ध डा. चैतन्य रोजुलपोटले ८६ वर्षीया हजुरआमा नीनालाई उपचार गराएकी थिइन्। पोल्याण्डको मेदिकास्थित शरणार्थी शिविरमा पुग्दा उनी धरापमा परेकी थिइन्। 

पोलिस सीमावर्ती शहरमा सोलो यात्रा गर्दा डा.

युक्रेनमा अझ बढी बम विस्फोट र रक्तपात भएको दैनिक रिपोर्टले चिन्तित हुँदै स्क्रान्टनका २९ वर्षीया बासिन्दा चिकित्सक डा. चैतन्य रोजुलपोटले युद्धको बाटोमा फसेका मानिसहरूप्रति दुःख महसुस गर्नु मात्र भएन।

तिनले आफ्नो हृदयले मागेको काम गरे ।

तिनले हवाईजहाजको टिकट किने र युरोपको एकल यात्रा गरे र रूसी क्रूर आक्रमणको कारण विस्थापित शरणार्थीहरूलाई मदत गर्न आफ्नो छुट्टीको एक हप्ता समर्पित गरे।

उत्तरपूर्वी पेन्सिलभेनियाको द राइट सेन्टर फर ग्रेजुएट मेडिकल एजुकेशनका दोस्रो वर्षे आन्तरिक चिकित्सा निवासी रोजुलपोटले संकटमा परेका मानिसहरूलाई मदत गर्न समर्पित गैरसरकारी चिकित्सा राहत संगठनसँग मिलेर काम गरे। 

तिनले यसको पहिलो सहायता क्षेत्र एकाइमा काम गरे र खतराबाट भागेर अन्ततः अराजक युक्रेनबाट सीमा पार गरेर पोल्याण्डको सापेक्षिक सुरक्षामा पुगे। तिनी भन्छन्, शरणार्थीहरू अक्सर छालमा आइपुग्छन्। तिनीहरू दिन रात पहर पहरा दाराको द्वार भएर पैदल हिँड्छन्। तिनीहरू भोकाएका, चिसो, डराउँछन्, कहिलेकाहीं जलवियोजनहुँदैनन्, अक्सर थकित हुन्छन् र सधैं अनिश्चित हुन्छन्। प्रायजसो महिला तथा केटाकेटीहरू हुन्।

रोजुलपोट भन्छन्, "तपाईंले यी मानिसहरूलाई अरू कुनै पनि कुराभन्दा बढी दिइरहनुभएको छ । "तपाईंले तिनीहरूलाई आशा दिइरहनुभएको छ, बल्ल यो गन्तव्यमा पुगेपछि त सुध्रिनेछ।"  

फेब्रुअरी २४ मा रूसी सेनाले राष्ट्रमाथि आक्रमण गरेदेखि १ करोड २० लाखभन्दा बढी युक्रेनीहरूले आफ्नो घर छोडेका छन्। यसले गर्दा इतिहासमा सबैभन्दा द्रुत गतिमा बढ्दो विस्थापन र मानवीय संकटहरू मध्ये एक मानिन्छ। झन्डै ६.५ करोड मानिसहरू उखेलिसकेका थिए तर मे महिनाको सुरुसम्म भने देशभित्रै रहेका थिए। संयुक्त राष्ट्रसंघको अनुमानअनुसार ५.७ करोडभन्दा बढी युक्रेनीहरू छिमेकी राष्ट्रहरूमा भागेका थिए। पोल्याण्डले सबैभन्दा ठूलो प्रवाह प्राप्त गरेको थियो: ३.१ मिलियन व्यक्तिहरू – र गणना।

यस परिस्थितिको समाचार – मारिएका र घाइते भएका नागरिकहरूको भयावह तस्बिरका साथ - विश्वभरका लाखौं मानिसहरूलाई पीडितहरूका लागि व्यक्तिगत जिम्मेवारी महसुस गर्न वाधा पुर्याइएको छ, जसरी आर्थिक अनुदान तथा भौतिक सामानको निरन्तर प्रहारमा झल्किएको छ। तथापि, अप्रिल को मध्यतिर रोजुलपोटले गरेजस्तै अवलोकनकर्ताहरूको सानो अंश मात्र यस दृश्यमा जानेछ र यात्रा गर्ने विचार गर्नेहरूलाई आवश्यक सीप छ भने मात्र पालन गर्न आदरपूर्वक आग्रह गरिन्छ।

युक्रेनको सीमामा सहायता निकायहरूले स्वास्थ्यकर्मीहरूको माग बढिरहेको छ भनेर रोजुलपोटलाई थाह थियो। तथापि, यस प्रयासमा सामेल हुनुभन्दा पहिले उनले भारतको मेडिकल स्कूलमा आफ्नो समयदेखि प्रयोग नगरेको प्रविधिलाई जोड दिए, जसमा घाउ कसरी बन्द गर्ने भन्ने कुरा पनि समावेश थियो। तिनले स्क्रान्टनको कमनवेल्थ हेल्थ क्षेत्रीय अस्पतालको आकस्मिक विभागमा भ्रमण गरे जहाँ दुई जना चिकित्सकले तिनलाई नसाको रेखा राम्ररी राख्न र सुटिङ गर्न स्फूर्ति प्रदान गरे। (उनले स्टाइरोफोम कपमा टाँका लगाएर अभ्यास गर्थे।) उनले सरल फिल्ड ड्रेसिङ लागू गर्ने बारेमा यूट्यूब भिडियोहरू पनि हेरे। 

रोजुलपोटको सीप सीमानामा छोटो समयमा परीक्षण गरिने थियो। तिनले उड्ने औषधी अभ्यास गरे र बिरामीहरू बस्ने सीमित समयमा आफूले सकेजति राम्रो हेरचाह गरे। प्रायजसो यात्रुहरू केही घण्टामै र केही मिनेटमै अघि बढ्न हतारगरिरहेका थिए। एक चोटिको कुरा हो, तिनले एक जना व्यक्तिलाई मात्र बिन्ती गर्न सक्थे र रक्तचाप कम गर्ने औषधी दिन सक्थे जसको पढाइ एकदमै उच्च थियो। ती मानिसले औषधी लिए तर तुरुन्तै आफ्नो यात्रा जारी राखे र आफ्नी पर्खने पत्नीसित सम्पर्क राखे जब तिनी सीधै अस्पताल जानुपर्ने थियो।  

रोजुलपोटले केही समय मात्र भेटेका केही शरणार्थीहरू तिनको बाँकी जीवन आत्मामा रहनेछन्। उदाहरणका लागि, शिविरभित्र पस्नुभन्दा दुई दिनअघि सीधै यात्रा गरेकी ८६ वर्षीया हजुरआमा नीनाको उपचार गर्न तिनलाई एक रात बोलाइयो; तिनी पतन हुनै लागेको थियो । तिनीबाट ती जवान वैद्यले लचकताको शक्ति सिके।

त्यस्तै, साशा नामले चिनिने एक व्यक्ति ले हरेक दिन सीमा द्वारमा प्रतिक्षा र प्रतीक्षा गर्छ। प्रत्येक यात्रीलाई अभिवादन गर्दछ र आफ्नो हराएको परिवारको बारेमा समाचार प्राप्त गर्ने आशा गर्दछ। उसले प्रेमको स्थायी शक्ति – र दयाको प्रदर्शन गर्दछ।  

Rojulpote सार्वजनिक रूपमा मेद्यका, पोल्याण्ड मा आफ्नो अनुभवको यी र अन्य कथाहरू साझा निर्णय – जहाँ उहाँले एक जंगल-तताइएको पाल भित्र स्वयंसेवी जो एक प्रकारको तत्काल हेरविचार क्लिनिक र आत्माको एक प्रकारको रूपमा घडी वरिपरि कार्य गर्दछ – अरूलाई ukrainians को दुर्दशा वा अन्य कुनै विपत्तिको बारेमा सुन्दा सहायता उधार दिन उत्प्रेरित गर्ने तरिकाको रूपमा.

तिनी भन्छन्, "मानिसहरूले मदत गर्न के गर्न सक्छन् भनेर आफैलाई सोधेको म चाहन्छु। "अनि त्यसपछि अर्को प्रश्न छ, 'ठीक छ, म त्यो कसरी गर्ने?' सबै जना प्लेन चढेर जान सक्दैनन् । तर, जे इसारा गरे पनि – चाहे कुनै कारणका लागि चन्दा संकलन गर्न स्थानीय रुपमा अनुदान दिने कि स्वयम्सेवा गर्ने – सहयोग गर्ने हो ।

उनी थप्छन्, "यदि तपाईंको असल गर्ने मनसाय छ भने मलाई लाग्छ, तपाईंले त्यसैअनुसार काम गर्नुपर्छ।"

चिकित्सकले आफ्नो यात्रालाई राइट सेन्टर परिवारका सदस्यहरूलगायत अरू थुप्रैले समर्थन गरेको कुरा तुरुन्तै औंल्याउँछन्। तीन जना सँगै बस्ने चिकित्सक – डा. कश्यप केला, प्रिन्सी श्रेष्ठ र रिचर्ड ब्रोनकान्त – ले उनको अनुपस्थितिमा क्लिनिकल कवरेज प्रदान गर्ने आफ्नो योजनालाई समायोजन गरे । तिनी भन्छन्, "उहाँहरू मसितै आउन सक्नुभएन तर उहाँहरूले मलाई यात्रा गर्न मदत गर्नुभयो।"

द राइट सेन्टर फर ग्रेजुएट मेडिकल एजुकेशनको आन्तरिक मेडिसिन रेसिडेन्सीका सहयोगी कार्यक्रम निर्देशक डा. डगलस क्ल्याम्पले सुरुमा कुनै पनि व्यावहारिक कारणले गर्दा जवान चिकित्सकको योजनाबद्ध अन्तरराष्ट्रिय मिशन खत्तम हुन सक्छ भन्ने सोचाइ राखेका थिए। यद्यपि, क्ल्याम्पले शल्यक्रियाका उपकरणहरू र अर्थोपेडिक समर्थन उपकरणहरूलगायत चिकित्सा सामग्रीहरू उत्सुकतासाथ टुक्रा-टुक्रा पारिदिए अनि यो योजना कार्यान्वयन हुँदा छक्क परे।  

क्ल्याम्प भन्छन्, "चैतन्य विचारसँग टाँसिएर यस्तो भयो।" "यो एउटा असाधारण र अर्थपूर्ण कार्य थियो जसले हामी सबैलाई विशेष गरी उहाँ फर्कनुहुँदा र हाम्रो शिक्षण सम्मेलनमा प्रस्तुत गर्दा आफ्नो अनुभव बताउनुहुँदा हामी सबैलाई उच्च पार्नुभयो।"

युक्रेनतर्फ डोऱ्याएको त्यही आवेगले गर्दा सम्भवतः तिनलाई द राइट सेन्टरमा ल्याइएको हुन सक्छ भनी रोजुलपोट स्वीकार्छन्, जहाँ आवश्यक नभएकाहरूलाई स्वास्थ्य सेवा पुऱ्याउन र "सबैभन्दा खाँचोमा परेकाहरूलाई मदत गर्न" जोड दिन्छन्। रोजुलपोट भन्छन्, "मेरो विचारमा सेवा गर्ने यसको कामले गर्दा म कुनै स्तरमा यस ठाउँतिर आकर्षित भएँ। "ठूला ठूला संस्थामा गएर आउन सक्ने सबै हल्ला र इज्जतले गर्दा तपाइँले चिकित्सा शास्त्रमा करियर रोज्नुको कारण भुल्न सक्नुहुन्छ।"

परिवारमा निस्वार्थता चल्छ

रोजुलपोटको जन्म भारतमा भएको थियो तर उनले आफ्नो स्कूलको अधिकांश उमेर संयुक्त राज्य अमेरिकामा बिताए। तीन जना छोराछोरीमध्ये जेठा तिनी मुख्यतया प्रसिया क्षेत्रका राजामा हुर्केका थिए।

तिनकी आमाले शास्त्रीय भारतीय नृत्य सिकाउँछिन्। अक्सर भारतका बालबालिका तथा विभिन्न कारणहरूलाई सहयोग गर्न कक्षाबाट प्राप्त रकम अनुदान दिन्छिन्। उनका पिता, सफ्टवेयर वास्तुकार, निरर्थक लहर छ जसले कहिलेकाहीं परिवारलाई समेत आश्चर्यचकित गर्छ; तिनले अपरिचित व्यक् तिलाई मिर्गौला अनुदान दिए अनि सफल शल्यक्रियापछि मिर्गौला प्राप्त गर्ने व्यक् तिलाई भेट् न इन्कार गरे । यो उपहार कुनै पनि प्रशंसाभन्दा महत्त्वपूर्ण थियो जस्तो देखिन्थ्यो।

यस वर्षको सुरुतिर स्क्रान्थनमा रोजुलपोटको दृष्टिकोणबाट उनले युक्रेनमा द्वन्द्व अल्पकालीन हुनेछ भन्ने अनुमान लगाए। आखिर, २१^औं शताब्दीमा युरोपमा परम्परागत युद्ध चर्किन सक्छ भनेर कसले विश्वास गर्ने थियो र? अनि आज र युगमा महादेश र विश्वभरिका मानिसहरूले आणविक दुःस्वप्नको सामना गर्न सक्छन् भनेर कसले सोच्नेछ र? तिनको लागि सबै कुरा कल्पनासमेत गर्न नसकिने जस्तो लाग्यो।

यद्यपि, हरेक हृदयविदारक समाचारले गर्दा यस दुःखद घटनाको सत्यता झनै खराब भएजस्तो देखिन्थ्यो। युरोपले आधा शताब्दीभन्दा बढी समयभित्र आफ्नो सबैभन्दा ठूलो शरणार्थी संकटको सामना गरिरहेको छ। रुसी गोलाबारी र झडपका कारण युक्रेनका ४० भन्दा बढी अस्पताल तथा क्लिनिकमा क्षति पुगेको जनाइएको छ । जसमा पुनर्वास घर, प्रसूति गृह र बाल अस्पतालसमेत रहेका छन् ।

रोजुलपोटले पहिलो चोटि एक जना भरोसायोग्य साथीलाई विदेशमा स्वयम्सेवा गर्ने आफ्नो मनसाय बताए। उनी सम्झन्छन्, "फोनमा मौनता थियो र अन्तमा उहाँले मलाई किन सोध्नुभयो। "मैले भनें, 'मसँग तिम्रो कुनै जायज कारण छैन, मलाई त जानै पर्ने जस्तो लाग्छ।' "

त्यसपछि तिनले आफ्नो बुबालाई भने, जसको प्रतिक्रिया झन्-झन् तीव्र हुँदै थियो। त्यस मानिसले यस्तो प्रोत्साहन दिए: "हो, गर।" 

तथापि, रोजुलपोट प्रस्थान गर्नुभन्दा एक दिनअघि तिनी सशंकित भए । के मैले पनि यसो गरिरहेको छु कि भनेर उहाँले सोच्नुभयो । त्यसपछि, स्क्रान्थनको क्षेत्रीय अस्पतालको हलमा एउटा स्मारक पाटी पार गर्दा उनले यसको शिलालेखमा एउटा कविताका रेखाहरू समावेश भएको याद गरे – जुन कवितालाई उनले पहिलो पटक आठौं कक्षामा प्रस्तुत गरेका थिए।

"म यस संसारमा एकपल्ट तरेर जानेछु। म जे गर्न सक्छु, त्यो म गर्नसक्छु, अथवा कुनै मानिसप्रति दया देखाउन सक्छु, अब मलाई त्यो गर्न देऊ।"

तिनी फिलाडेल्फियाको हवाईजहाजमा चढे। विमानस्थलको एउटा कन्कोर्समा झुन्डिएको एउटा संकेत यस्तो थियो, "युनाइटेड वी स्ट्यान्ड विथ युक्रेन।" दुईवटा उडान, तीनवटा गाडी र पछि निराशाजनक संख्यामा गाडीको राउन्डबस्टपछि रोजुलपोट दक्षिणपूर्वी पोल्याण्डको मेडिकासम्म पुग्यो।

शिविरले भोजन, दया प्रदान गर्छ

रोजुलपोट यसो भन्छन्, "यी मानिसहरूलाई मदत गर्ने उद्देश्यले सबै स्वयम्सेवक तथा सहयोगी शिविरहरूमा आउँथे।" "तिमीसँग जे जति थियो, तिमीले त्यागिदियौ। बेच्न त केही थिएन, दिन मात्र।"

तैपनि, निरन्तर खतराहरू आइरहन्छन्। मानव तस्करहरू शरणार्थी शिविरहरूमा आफ्नो घिनलाग्दो व्यापार गर्छन् र आफ्नो परिवारबाट छुट्टिएका साना केटाकेटी तथा अन्य व्यक्तिहरूको फाइदा उठाउँछन्। (प्रकाशित रिपोर्टअनुसार युक्रेनका झन्डै दुई तिहाइ केटाकेटीहरू आफ्नो घर छोडेर जान बाध्य भएका छन्।)

रोजुलपोटले साउभेटर्स सान्स फ्रन्टियर्सद्वारा सञ्चालित चिकित्सा पालमा सेवा गर्न साइन अप गरेका थिए, जसलाई "एस एस एफ" वा सीमाविहीन उद्धारक भनिन्छ। त्यहाँको यसको टोलीले हजारौं मानिसहरूलाई, मुख्यतया महिला, किशोर तथा साना केटाकेटीको उपचार गरेको छ। चिकित्सा पालमा प्लास्टिकको चौरका केही मेचहरू हुन्छन्, अक्सर दाउराको स्टोभ नजिकै र एउटा मात्र पलंग कोरिन्छ। प्लास्टिकका शेल्फहरूमा परीक्षाको पञ्जा, सलिन ब्याग र रोगले सङ्गठित औषधी भएका स्पष्ट डिब्बाहरू हुन्छन्: एन्टिडायरिया, एन्टिसाइकोटिक, एन्टिडायबिटिक, एन्टिभाइरल, एन्टीफंगल र एन्टिहाइपरटेन्सिभ। डिफिब्रिलेटर किट पुग्नै पर्छ।

आफ्नो पदबाट, अक्सर न्यानो रहन पाँच तहको लुगा लगाएका रोजुलपोटले हाइपोथर्मिया, जलवियोजन, दीर्घकालीन अवस्था र टाउको दुख्ने, ज्वरो र थकान जस्ता विभिन्न विशिष्ट लक्षणहरूको उपचार गरे। 

तिनी भन्छन्, "मेड स्कूलमा जाँदा म १८ जना थिएँ।" "अनि तपाईंले १८ वर्षको उमेरमा मलाई एक दिन शरणार्थी शिविरमा एक मात्र रातको चिकित्सक ले मानवीय संकटमा चिकित्सा सहायता प्रदान गर्ने छु भन्नुभएको भए म विश्वास गर्दिनथें। म जवान थिएँ र गर्व गर्थें।"

'सुनौला मुटु'

अब द राइट सेन्टरमा बिरामीहरूको उपचार गर्ने काममा सुरक्षित साथ फर्कनुहोस्, Rojulpote आग्रह गर्छन् कि यदि तपाईंको हृदयले तपाईंलाई युक्रेनका नागरिकहरू, वा खाँचोमा परेका अन्य व्यक्तिहरूका लागि केही गर्न इशारा गर्छ भने, सुन्नुहोस् र आज कार्य गर्नुहोस्।

स्नातक चिकित्सा शिक्षाको लागि राइट सेन्टर र यसका निवास तथा फेलोशिप कार्यक्रमहरूबारे अझ बढी जान्नुहोस् जसले असुरक्षित जनसंख्यालाई सेवामा जोड दिन्छ, TheWrightCenter.org भ्रमण गरेर।